ตอบทุกคำถาม กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง โดยจักษุแพทย์โรงพยาบาลศัลยกรรม SLC

ตอบทุกคำถาม กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง โดยจักษุแพทย์โรงพยาบาลศัลยกรรม SLC ตาปรือ ตาตก เกิดจากอะไรบ้างและมีวิธีแก้ไขอย่างไร พร้อมวิธีสังเกตุตัวเองเบื้องต้น ก่อนตัดสินใจ ทำตาสองชั้น เพราะว่าการศัลยกรรมตาสองชั้นไม่สามารถแก้ไขอาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้ตรงจุด

1: กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง คืออะไรและมีอาการอย่างไร?

กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง หรือภาวะเปลือกตาตก (Ptosis) หมายถึงลักษณะที่ขอบตาบนตกลงมาปิดตาดำมากกว่าปกติ มีตั้งแต่ระดับน้อยไม่บังการมองเห็นไปจนถึงระดับรุนแรงคือ บังการมองเห็นทั้งหมด โดยอาจเป็นในตาข้างเดียวหรือทั้งสองข้างก็ได้ครับ

2: กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เกิดจากอะไรบ้าง?

อาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง สาเหตุหลัก–ๆ–มักจะเกิดจาก 2 สาเหตุ คือ

กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงโดยกำเนิด นานวันอาจจะพัฒนาเป็นตาขี้เกียจได้ ควรเข้ามารับการแก้ไข
กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงภายหลัง ซึ่งอาจจะเกิดจากอายุที่มากขึ้น จนทำให้กล้ามเนื้อตามีการหย่อนคล้อย หรือ บางรายอาจเกิดจจากอุบัติเหตุที่มีกระทบกับกล้ามเนื้อตา หรือ ในบางกรณีอาจเกิดจากการทำศัลยกรรมผิดพลาด และนอกจากนี้ยังเกิดจากโรคอื่น–ๆ–เช่น โรคทางประสาทและสมอง หรือ โรค Myasthemai gravs (โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรง) ต้องอาศัยการทานยาเพื่อช่วยในการรักษาครับ แต่หาก จู่–ๆ–ตื่นเช้ามาแล้วพบว่าตัวเอง ตาตก หรือ หนังตาตก อาจจะไม่เกี่ยวกับกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงก็เป็นได้นะครับ ควรรีบไปพบหมอเพราะอาจจะเกี่ยวกับเส้นประสาทหรือมีอาการเส้นเลือดผิดปกติได้ครับ

3: เวลาลืมตา แล้วหน้าผากขยับตาม เป็นปัญหามาจากกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงหรือเปล่า?

จริง–ๆ–แล้วไม่ได้เกิดจากกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงเสมอไปครับ ในบางเคสที่ชั้นตามีการหย่อนคล้อยรุนแรง ซึ่งเกิดจากการหย่อนคล้อยของผิวหนังบริเวณคิ้วทำให้บดบังวิสัยทัศน์การมองเห็น ก็สามารถใช้หน้าผากเพื่อช่วยออกแรงในการลืมตาได้ แต่ต้นเหตุที่มองเห็นได้ไม่ชัดอาจจะไม่ได้เกี่ยวข้องกันกับอาการกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงแต่อย่างใดครับ ควรจะเข้ามาพบจักษุแพทย์ให้ทำการวินิจฉัยเพื่อหาสาเหตุครับ เพราะในบางเคสอาจจะเกิดจากชั้นตาใหญ่เกินไป ก็อาจจะทำให้ชั้นตาไปบังตาดำ ทำให้ลดวิสัยทัศน์การมองเห็นได้เหมือนกันครับ

4: วิธีสังเกตุว่าเราเป็น กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไหม ต้องสังเกตุยังไง?

สังเกตุง่าย–ๆ–คือ ผู้ป่วยที่มีกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงส่วนใหญ่จะยกคิ้วจนผิวหนังหน้าผากย่นเป็นริ้ว–ๆ–เพื่อทำการเปิดตาข้างที่อ่อนแรงให้กว้างขึ้น หรือเงยหน้ามองผู้อื่นอยู่ตลอดเพื่อช่วยในการมองเห็น

5: ทำตาสองชั้น แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้ไหม?

บางท่านเข้าใจว่าการทำตาสองชั้นทั่วไปก็สามารถแก้ไขได้ แต่ความเป็นจริงจะต้องผ่าตัดแก้ไขที่กล้ามเนื้อตา โดยการแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงจะผ่าตัดในชั้นกล้ามเนื้อตา จะมีความแตกต่างจากการทำตาสองชั้นที่แก้ไขปัญหาชั้นตาเพียงอย่างเดียวครับ

6: ถ้าคนที่มีปัญหากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไป ทำตาสองชั้น เพียงอย่างเดียวจะเกิดอะไรขึ้น?

การทำตาสองชั้นจะไม่ตอบโจทย์สำหรับคนที่กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เพราะเป็นการแก้ไขที่ปลายเหตุครับ หลังจากทำตาสองชั้นแล้วจะได้เพียงแค่ชั้นตาสองชั้นมา แต่ตาก็ยังคงปรือและดูง่วง ไม่สดใสอยู่ดี หรือในบางรายเคยทำตามาแล้วแต่ตายังตกเหมือนเดิม สุดท้ายก็ต้องมาแก้กล้ามเนื้อตาอีกครั้งครับ

7: สามารถทำตาสองชั้นพร้อมกับ แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เลยได้ไหม?

สามารถแก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงพร้อมกับทำตาสองชั้นได้เลยครับ เพราะผ่าตัดแค่ครั้งเดียวก็จบเลย แก้ไขทั้งกล้ามเนื้อตาและชั้นตาไปพร้อมกันครับ

8: วิธีแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงทำได้อย่างไรบ้าง?

ตาปรือ ตาตก จากกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงปัญหานี้สามารถแก้ไขได้ด้วยการผ่าตัดแก้ไขกล้ามเนื้อที่ช่วยการลืมตาโดยเฉพาะ เพื่อให้ดวงตาดูเปิดมากขึ้น และทำให้การลืมตาเป็นปกติครับ ซึ่งหลังทำการแก้ไขแล้วจะช่วยทำให้ดวงตาดูสดใสมากขึ้น ซึ่งส่งผลต่อบุคลิกภาพที่ดีอีกด้วยครับ

9: การแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงมีกี่วิธี?

ถ้ากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไม่มากอาจจะใช้วิธีผ่าตัดจากด้านในของเปลือกตา เพื่อตัดหรือมัดเอ็นกล้ามเนื้อกับกล้ามเนื้อตาเข้าด้วยกัน จะช่วยปรับการ ลืมตาให้ทำได้เต็มที่ขึ้นครับ ในกรณีที่กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงมากขึ้นในระดับปานกลางก็จะต้องทำโดยเปิดแผลบริเวณที่จะเป็นชั้นตา และไปปรับกล้ามเนื้อที่เปิดเปลือกตา แต่ถ้ากล้ามเนื้อตาอ่อนแรงมาก หรือ ไม่ทำงานเลย ก็จะต้องใช้กล้ามเนื้อมัดอื่นมาช่วย เพื่อเปิดเปลือกตา โดยทั่วไปก็จะใช้กล้ามเนื้อหน้าผาก ซึ่งทำหน้าที่ยกคิ้ว อาจจะโดยการแขวนเปลือกตากับคิ้วหรือเลือกกล้ามเนื้อที่ยกคิ้วมาเปิดเปลือกตาแทนครับ

10: กรณีที่ แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ข้างเดียว หลังทำไปชั้นตาจะเท่ากับอีกข้างไหม?

หมอจะกำหนดชั้นตาทั้ง 2 ข้างให้มีความสมดุลกันมากที่สุดครับ ดังนั้นคนไข้ไม่ต้องกังวลเรื่องชั้นตาครับ

11: ถ้าชอบชั้นตาเดิมอยู่แล้ว หลังแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไปจะมีผลต่อชั้นตาเดิมไหม?

ส่วนใหญ่ เวลาผ่าตัดแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง หมอจะต้องรื้อโครงสร้างตาใหม่ทั้งหมด จึงต้องทำชั้นตาใหม่อยู่แล้ว กรณีที่คนไข้ชอบชั้นตาเดิม หมอก็จะทำชั้นตาให้ใกล้เคียงกับของเดิมมากที่สุดครับ ตาทั้งสองข้างก็จะดูสมดุลสวยเหมือนกันครับ

12: มีโอกาสที่แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไปแล้ว ตาจะกลับมาตกอีกไหม?

โดยส่วนมากระยะเวลาของชั้นตาจะขึ้นอยู่กับการใช้ชีวิตของเราเองครับ การผ่าตัดจะทำให้ชั้นตาอยู่ได้นาน แต่เราไม่สามารถหยุดเวลาได้ ตัวเราอายุมากขึ้นเรื่อย–ๆ–กล้ามเนื้อตาก็ถูกใช้ไปเรื่อย–ๆ–หรือถูกยืดออกเรื่อย–ๆ–ก็อาจกลับมาเป็นเหมือนเดิมใหม่ได้เช่นกัน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับวิธีการดูแลของเราด้วย ถ้าดูแลดีเป็นสิบปีตาก็ยังสวยสดใสเหมือนเดิมได้เช่นกันครับ แนะนำให้ดูแลแบบไม่เคร่งเครียดเกินไป มีความสุขและบาลานซ์กับการใช้ชีวิต เช่น ไม่แต่งตาหนัก-ๆ-หรือเบามือกับบริเวณดวงตาและรอบดวงตา

13: เคย แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง มาแล้วหนึ่งครั้ง แต่ตาตกอีกสามารถแก้ไขได้ไหม?

ในเคสที่เคยแก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไปแล้ว แล้วชั้นตาหลุด สามารถแก้ไขได้ครับ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล หมอจะต้องพิจารณาอย่างละเอียดอีกครั้งครับ

14: อายุเท่าไหร่ถึงแก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรงได้?

อายุ 18 ปีขึ้นไป ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับดุลยพินิจของหมอ (หากอายุต่ำกว่า 20 ปี ต้องมีผู้ปกครองมาเซ็นเอกสารยินยอมและรับทราบรายละเอียดต่าง–ๆ–และอนุญาตให้โรงพยาบาลทำการผ่าตัด)

15: แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง จะมีรอยแผลที่เห็นชัด หรือ มีรอยแผลเป็นหรือเปล่า?

ไม่ต้องกังวลเรื่องรอยแผลเลยครับ เพราะหมอจะเปิดแผลขนาดเล็กไม่เกิน 1 ซม. และรอยแผลจะซ่อนอยู่ที่ชั้นพับตาพอดีครับ แต่โดยปกติแล้ว การหายของแผลของแต่ละคนย่อมไม่เหมือนกัน ทั้งนี้ขึ้นกับสภาพของผิว อายุ หรือ โรคประจำตัว ในช่วง 1-2 สัปดาห์แรก มีโอกาสที่ตาทั้งสองข้างอาจดูแตกต่างกันได้เล็กน้อย ภายใน 1 เดือนแรก แผลจะเริ่มเข้าที่ประมาณ 80% แต่คนไข้อาจมีความรู้สึกตึงบริเวณแผล หรือ แผลมีลักษณะนูนเล็กน้อยได้ถือเป็นภาวะปกติ จากนั้นตัวแผลจะค่อย-ๆ-ลดความตึงรั้ง และจะราบลงจนเข้าที่เกือบ 100% ประมาณเดือนที่ 3 หลังผ่าตัดครับ

16: แก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงต้องลางานกี่วัน ใช้เวลาพักฟื้นนานไหม?

หลังทำอาจมีอาการบวมหรืออาการฟกช้ำ บางรายอาจมีเลือดจาง–ๆ–ซึมออกมาจากแผล ประมาณ 3-7 วัน เป็นเรื่องปกติ โดยอาการบวมหลังผ่าตัดจะมีอยู่ประมาณ 3-4 วัน และเริ่มยุบบวมในวันที่ 4 ไปเรื่อย ๆ จนกระทั่งหายสนิทและเข้าที่เกือบ100% ประมาณเดือนที่ 3 หลังผ่าตัด แต่ในช่วงแรกบางท่านอาจรู้สึกว่าชั้นตาหนาหรือไม่เท่ากันได้ ส่วนหนึ่งเกิด จากการบวมและยังไม่เข้าที่ เพราะชั้นตาจะเริ่มดูดีขึ้นชัดเจนต้องใช้เวลาประมาณ 3-6 เดือน แผลจึงหายสนิทเรียบเนียนเป็นธรรมชาติสวยงาม ทั้งนี้การฟื้นฟูของแต่ละบุคคลขึ้นกับสภาพร่างกายและสภาพผิวที่แตกต่างกันครับ

17: การดูแลแผลหลังแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงยุ่งยากหรือไม่?

นอนหมอนสูงอย่างน้อย 2 สัปดาห์ ประคบเย็นและอุ่นตามคำแนะนำจากทางโรงพยาบาล ทายาลดรอยแผลเป็น 2-3 เดือน โดยไม่นวดหรือคลึงตาเพราะอาจจะทำให้ชั้นตาหลุด กล้ามเนื้อตากลับมาตกอีกครั้งได้ นอกจากนี้ควรทาครีมหรือเช็ดเครื่องสำอางบริเวณตาอย่างอ่อนโยน เพื่อช่วยให้ตาสวยได้รูปคงอยู่ได้หลายปีครับ

18: ก่อนแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ต้องเตรียมตัวอย่างไรบ้าง?

ในวันที่มาปรึกษาหมอ ไม่ควรแต่งตาใส่บิ๊กอาย หรือติดขนตาปลอมมาพบหมอ เพราะจะดูไม่ออกว่าตาจริงเป็นอย่างไร ถ้ามาหน้าสดเลยก็ยิ่งดี นอกจากนี้ก่อนผ่าตัดควรงดวิตามินอย่างน้อย 2 อาทิตย์ และงดผลิตภัณฑ์ที่มีคอลลาเจนอย่างน้อย 1 เดือนครับ

19: อยากแก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง แต่ก็อยากได้ชั้นตาแบบดาราที่ชอบด้วย สามารถทำได้ไหม?

เริ่มแรกหมอจะตรวจการทำงานของกล้ามเนื้อตาและวิเคราะห์รูปตาของคน ไข้ก่อน ว่าตาของคนไข้มีลักษณะยังไง แล้วรูปทรงตาหลังจากผ่าตัดจะเป็นแบบไหน หมอก็จะพิจารณาก่อนว่าทรงตาที่คนไข้อยากได้เหมาะกับคนไข้ไหม ถ้าไม่เหมาะ หมอก็จะแนะนำแบบที่เหมาะและดูเป็นธรรมชาติให้แทนครับ แต่ทั้งนี้หมอก็จะถามความต้องการคนไข้ก่อนว่าอยากให้ตาดำดูโตขึ้นประมาณไหน หรือชอบชั้นตาสูงประมาณไหน เพื่อให้คนไข้ได้ชั้นตาในแบบที่เหมาะกับตัวเองมากที่สุด เพราะตาของแต่ละคนจะมีเอกลักษณ์ที่สวยในแบบของตัวเองอยู่แล้วครับ

20: ใครที่เหมาะสมกับการ แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง

ผู้ที่มีปัญหาการลืมตาไม่เท่ากัน หนังตาตก ตาปรือ มีภาวะการลืมตาผิดปกติ

21: ผู้ที่ไม่ควรเข้ารับการผ่าตัดแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง?

สตรีมีครรภ์ หรืออยู่ในระหว่างการให้นมบุตร และสตรีที่รอผลการตั้งครรภ์ ควรหลีกเลี่ยง
ผู้ที่มีโรคประจำตัวหรืแพ้ยาบางประเภท ขึ้นอยู่กับดุลพินิจของหมอ (ควรแจ้งให้หมอทราบล่วงหน้าทุกครั้ง)

22: ผลข้างเคียงหลัง แก้กล้ามเนื้อตาอ่อนแรง มีอะไรบ้าง?

ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นหลังจากการผ่าตัดศัลยกรรมแก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง เช่น ภาวะเลือดออก, อาการบวม, อาการเขียวช้ำ, ความไม่เท่ากัน (โดยปกติลักษณะดวงตา/ชั้นตา/เบ้าตา ของคนเรามีลักษณะไม่สมมาตรกันอยู่แล้ว ทั้งนี้อาจมีหรือเห็นความแตกต่างชัดเจนขึ้นหลังการศัลยกรรม แต่ทั้งนี้หมอจะดำเนินการให้ผลลัพธ์ออกมาดีที่สุดโดยคำนึงถึงประโยชน์ของคนไข้เป็นสำคัญ) หลังผ่าตัดอาจจะมีภาวะหลับตาไม่สนิทเวลานอนได้ ซึ่งอาจทำให้มีอาการของตาแห้ง เช่น เคืองตา แสบตา น้ำตาไหล สู้แสงไม่ได้ ภาวะดังกล่าวอาจเป็นมากในช่วง 1-2 สัปดาห์แรก และจะลดลงตามลำดับครับ

สุดท้ายแล้วคุณหมอ ขอฝากไว้ว่าคนเป็นกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงไม่ควรตัดสินใจทำแค่ตาสองชั้นเพียงอย่างเดียว เพราะถ้าทำแค่ตาสองชั้น ตาก็จะดูปรือไม่สดใสอยู่ดี แม้ว่าจะมีชั้นตาแล้วก็ตาม สำหรับคนที่ไม่แน่ใจหรือแอบคิดว่าเรากล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ควรมาปรึกษาจักษุแพทย์เพื่อรับการทดสอบว่าเราเป็นกล้ามเนื้อตาอ่อนแรงหรือไม่ จะได้แก้ทั้งกล้ามเนื้อตาและชั้นตาไปเลยทีเดียวจบ ถ้าทำแค่ตาสองชั้นไปก่อน แล้วสุดท้ายต้องมาผ่าตัดกล้ามเนื้อตาก็จะกลายเป็นงานแก้ ซึ่งความสวยงามจะไม่เท่ากับการผ่าตัดแก้ไขในครั้งแรก เพราะฉะนั้นใครที่ไม่แน่ใจสามารถมาปรึกษาคุณหมอที่โรงพยาบาลศัลยกรรม SLC ได้เลยครับ